1. Kaseta: zakładana na bęben piasty tylnego koła i blokowana za pomocą przykręcanej obejmy.
Kasety, mimo że nie chodzi o kasety magnetofonowe to dla wielu z nas, dźwięk bębenka jest prawdziwą muzyką. Przy zakupie kasety rowerowej musimy pamiętać o kilku istotnych sprawach. Kasety są różniej szerokości, dopasowane do odpowiednich łańcuchów oraz bębenków, najlepiej przed zakupem skontaktować się z obsługą sklepu. W rowerach MTB najbardziej popularne są kasety dziewięcio- i dziesięcio-rzędowe. Przy doborze stopniowania kasety warto zwrócić uwagę na to po jakim terenie głównie będziemy jeździć, jeśli większość to podjazdy to lepiej zaopatrzyć się w kasetę o skrajny zębatkach 11-36. Jeżeli jednak większość to trasy szybkie, wtedy spokojnie można założyć kasetę 11-32. W rowerach turystycznych jest bardzo podobnie. Sytuacja znacznie zmienia się w rowerach szosowych, gdzie kasety dobiera się pod kątem nie tylko ukształtowania terenu, ale także do predyspozycji rowerzysty. Mnogość kombinacji jest niemalże niezliczona. Obecnie w większości rowerów szosowych montowane są napędy 10-rzędowe, jednak w roku 2013 firma Shimano wprowadza nową ulepszoną grupę DURA-ACE, w której napęd jest już 11-rzędowy co powoduje jeszcze większą precyzję doboru przełożenia. Podczas eksploatacji roweru, ważne jest by dbać o czystość napędu, dzięki temu łańcuch będzie się mniej zużywał i sprzęt będzie bardziej żywotny.
2. Łańcuch : wybierany w zależności od liczby zębatek w kasecie.
Na pierwszy rzut oka jest to skomplikowane, ale na szczęście nie musimy wnikać w temat tak szczegółowo i dokonać wyboru łańcucha na podstawie tabeli.
Najważniejszą informacją przy doborze łańcucha jest ilość przełożeń w tylnej zewnętrznej przerzutce (czyli ilość kółek zębatych na kasecie zębatek). Ważne jest słowo "zewnętrznej", dlatego że wszystkie piasty wielobiegowe (czyli takie, gdzie cały mechanizm jest ukryty w środku piasty) są w tym momencie traktowane jako jednorzędowe mechanizmy (dlatego że na zewnątrz widać tylko jedno kółko zębate). W sporej ilości rowerów miejskich z tyłu będziemy mieli tylko jedno przełożenie. W rowerach górskich/crossowych będzie to od 10 do 6 przełożeń.
Łańcuchy posiadają dwa parametry - długość ogniwa, która na szczęście jest wszędzie taka sama (z bardzo małymi wyjątkami) i wynosi 1/2" oraz szerokość ogniwa. Żeby było trudniej mamy szerokość wewnętrzna wyrażana w calach (np 3/32") i szerokość zewnętrzną wyrażana w mm. Dokładnie ta kwestię omawiamy w artykule "rodzaje łańcuchów". Nie wnikając zbytnio w szczegóły podajemy prosty przepis na dobranie łańcucha w zależności od posiadanego napędu:
jeśli masz rower w którym zarówno przednie i tylne koło zębate jest pojedyncze - wybierz 1/8",
Jeśli masz rower z przerzutkami zewnętrznymi (głównie rowery górskie) i posiadasz maksymalnie 8 przełożeń z tyłu - wybierz 3/32"
Jeśli natomiast masz wyższej klasy rower górski lub szosowy, w którym tylna kaseta zębatek ma ponad 9 przełożeń - wybierz 11/128"
W ofercie mamy łańcuchy dużych producentów: Shimano, KMC. Jeśli chodzi o jakość, nie ma większych różnic między nimi. Firma KMC specjalizują się w produkcji tylko tego rodzaju osprzętu.
Aby zapobiec zużywaniu się łańcucha, mechanicy zgodnie doradzają stosowanie na przemiennie dwóch łańcuchów, zmieniając je co 600 - 1000km, taki zabieg wydłuża życie samego łańcucha oraz ma dobry wpływ na zębatki korby i kasety. Żeby czynność zakładania i ściągania łańcucha nie była trudna, można stosować specjalne spinki do łańcucha zamiast pinów do skuwania łańcucha. Jeśli decydujemy się na używanie takiej spinki, dobrze jest pamiętać by mieć ze sobą zawsze jedną w razie awarii, kiedy jednak stosujemy tradycyjne rozwiązanie to należy mieć ze sobą zapasowy pin oraz podręczny skuwacz do łańcucha.
3. Mechanizm korbowy : wybierany w zależności od typu uprawianego kolarstwa (MTB lub szosowe) i kompatybilności z liczbą zębatek.
Mechanizm korbowy to pierwszy element przenoszący siłę mięśni na koła roweru. Taka forma napędu została opatentowana w roku 1869 przez Johanna F. Trefza i mimo tego że przez lata ewoluowała, zasada działania pozostała ta sama.
Każda mechanizm korbowy składa się z trzech podstawowych elementów: ramion, zębatek oraz osi suportu. Elementy te są ze sobą ściśle powiązane i każdy z nich musi być wykonany w tym samym systemie.
Długość ramion korby
Wybierając korbę można natrafić na parę prostych oznaczeń podstawową jest długość. Standardowo jest to 170mm lub 175mm. Ten parametr nie jest jednak ważnym elementem. Jeżdżąc po parku, lesie czy nawet na co dzień nie odczujemy zwiększenia mocy dzięki zmianie korby na dłuższą. Zastosować można zasadę doboru długości do wysokości lecz jest to bardzo uproszczony model i nie należy brać tego aż tak bardzo pod uwagę.
Wielkość zębatek
Dobór wielkości zębatki (o odpowiedniej liczbie zębów) jest bardzo ważnym elementem roweru. Zbyt duże koronki będą wymagały od nas bardzo dużej siły, a z kolei zbyt małe przyprawią nas o zadyszkę w parę minut. Do jazdy turystycznej stosuje się największą koronkę z zakresu od 44 do 48, w szosówkach dominują blaty od 50 do 53 zębów. W górskim peletonie zawodniczym ostatnio przeważają blaty o 42T. Do codziennej jazdy zalecane przełożenia w przepadku szosówki to 50/39/29, a w przypadku innych rowerów 48-42/32-34/22, z założeniem , że im w trudniejszym terenie użytkujemy rower tym mniejsze wybieramy koronki.
4. Przerzutki przednie
Przerzutka przednia służy do zmiany przełożeń na zębatkach mechanizmu korbowego. W dużym uproszczeniu mówiąc obsługuje "biegi". Przednie przerzutki współpracują zazwyczaj z trzema tarczami zębatek. W rowerach szosowych oraz górskich z systemem 2 x8 ,2x9 i 2x10 stosuje się także przerzutki obsługujące dwa przełożenia.
Przerzutka przednia składa się z wózka (zwanego czasami także wodzikiem lub prowadnicą) oraz elementu mocującego do ramy (obejmy, lub płytki). Wózek obejmuje łańcuch i popychając go do lub od ramy powoduje że łańcuch spada lub wskakuje na odpowiednie koło zębate.
Typy mocowań do ramy
Przerzutkę przednia możemy przymocować do ramy na trzy sposoby:
klasyczna obejma
bezpośrednio do ramy
do osi suportu
Wybór odpowiedniego mocowania zależy tylko od konstrukcji ramy. Mocowanie bezpośrednie i do osi suportu stosuje się zazwyczaj w rowerach z pełnym (przednim i tylnym) zawieszeniem.
Rozmiary obejm przednich przerzutek
Przerzutki przednie mocowane na klasyczne obejmy są oferowane w trzech rozmiarach - dostosowanych do średnicy rury podsiodłowej. Obecnie rynek jest zdominowany przez rozmiar 34,9, do którego - praktycznie w każdym przypadku możemy dokupić adaptery pozwalające montaż przerzutki na ramę o mniejszej średnicy.
Średnica w mm | Zastosowanie |
28,6 | głównie na rurę stalowa (cro-mo, hi-ten) |
31,8 | na kolarska ramę z aluminium (może być także stalowa górska) |
34,9 | obecnie najpopularniejsza - stosowanie głównie w rowerach górskich |
5. Przerzutka tylna
Przerzutka tylna służy do zmiany przełożeń na tylnych zębatkach (kasecie). W dużym uproszczeniu możemy powiedzieć że obsługuje "biegi" roweru. Obecnie przerzutki tylne obsługują zestawy liczące od 6 do 11 zębatek.
Przerzutka tylna składa się z korpusu i wózka (zwanego także wodzikiem).
W korpusie jest umieszczona sprężyna, dzięki której wodzik przesuwa się nad kolejnymi zębatkami nakierowując łańcuch.
Długość wózka przerzutki - czyli SS, GS i SGS
Wózek przerzutki może mieć różną długość (mierzona pomiędzy kółeczkami). Zależy to głównie od zastosowanej razem z nią kasety. Ideałem byłoby stosowanie przerzutek o jak najkrótszych wózkach - są lżejsze, a taki napęd działa precyzyjniej i szybciej. Niestety w rowerach z kasetą o dużych zębatkach (głównie górskie) taka przerzutka nie jest w stanie obsłużyć wszystkich zębatek. Zabraknie nam tzw. pojemności przerzutki - czyli zdolności do obsłużenie zębatek o dużej różnicy zębów.
Do napędów stosowanych w rowerach górskich stosuje się głównie średnie i długie wózki (oznaczane przez Shimano jako GS i SGS). Im bardziej kaseta jest do zastosowań szosowych tym większe uzasadnienie ma zastosowanie przerzutki z krótkim wózkiem (SS).
SS - wózek najkrótszy - stosowany głównie w rowerach szosowych
GS - wózek krótki (kasety do 11-28)
SGS - wózek długi - stosowany głównie w rowerach górskich (kasety od 11-34)